هوشمند سازی انبار چیست و چه مزایا و چالش هایی دارد؟
فهرست مطالب
در بازار جهانی پر رقابت امروزی، صنعت تدارکات و زنجیره تامین با چالشهای بی سابقهای مواجه شده است. صنعت لجستیک و زنجیره تامین به دلیل نیاز به سرعت، دقت و مدیریت مطلوب هزینهها در حال تغییر و تحول عظیمی است. انبارهای سنتی که به شدت به روشهای دستی و سیستمهای کاغذی متکی هستند، بطور کامل در حال منسوخ شدن هستند و به جای آنها، انبارهای هوشمند بهعنوان استاندارد جدید انبارداری با بهرهگیری از موضوعاتی همچون: هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، سیستم های مکانیزه قفسهبندی و … در حال ظهور هستند.
انتظارات مصرفکننده برای تحویل سریعتر، رشد انفجاری تجارت الکترونیک و نیاز به عملیات پایدار، تحولی اساسی در مدیریت انبار ایجاد میکند. این تحول در مفهوم هوشمندسازی انبار و ادغام فناوریهای دیجیتال پیشرفته در عملیات انبار در راستای ایجاد مراکز تدارکات هوشمند و خود بهینهسازی تجسم یافته است.
طبق بررسی های انجام شده، انتظار میرود بازار جهانی انبارداری هوشمند از 15.2 میلیارد دلار در سال 2022 به بیش از 30 میلیارد دلار در سال 2027 برسد و با رشد ترکیبی سالانه 14.6 درصد، مواجه شود. این حجم از تغییرات سریع با مزایای ملموسی که انبارهای هوشمند ارائه میدهند تقویت نیز میشود: 40 تا 80 درصد بهبود در بازده عملیاتی، 60 درصد کاهش در هزینههای نیروی کار و 99.9 درصد نرخ دقت در سفارشهای مشتریان. این مقاله به بررسی چیستی انبارداری هوشمند، فناوریهای مرتبط با آن، مزایا، چالشها، استراتژیهای پیادهسازی و روندهای آینده این صنعت میپردازد.
منظور از انبار هوشمند چیست؟
انبارداری هوشمند در واقع تلفیق فناوریهای دیجیتال پیشرفته در عملیات انبارداری در کنار زیرساخت های سختافزاری و نرمافزاری پیشرفته مورد نیاز است و در جهت خودکارسازی و بهینهسازی فرآیندها با درنظر داشتن سطح مکانیزاسیون مدنظر عمل مینماید. بطور کلی، در انبارهای هوشمند، موضوعات زیر از درجه اهمیت بیشتری برخوردار است:
- سیستم های قفسه بندی به روز و پیشرفته
- ماشین های گذاشت و برداشت بار خودکار همچون استکر کرین و V.N.A
- ماشین های هدایت شونده خودکار همچون LGV و AGV
- حسگرهای اینترنت اشیا جهت مدیریت خودکار عملیات انبارداری و امکان ردیابی
- تجزیه و تحلیل اطلاعات مبتنی بر هوش مصنوعی
- نرمافزار تخصصی مدیریت انبار (WMS) در راستای مدیریت یکپارچه عملیات انبار
در واقع انبارداری هوشمند با توجه به یکپارچهسازی دادهها در زمان های واقعی در کل زنجیره تامین، نشاندهنده یک تغییر الگو از عملیات انبار سنتی و دستی به اکوسیستمهای لجستیکی مکانیزه و خودکار و مبتنی بر دادههای یکپارچه است که هدف غایی آن به حداقل رساندن دخالت نیروی انسانی، کاهش خطاهای عملیاتی و به حداکثر رساندن کارایی است.
برخلاف انبارهای معمولی که کارگران ممکن است 60 تا 70 درصد از زمان خود را صرف پیادهروی برای چیدمان یا جمعآوری اقلام مربوط به سفارش کنند، انبارهای هوشمند از فناوریهای نوین جهت آوردن کالاها و اقلام توسط پرسنل انبار یا خودکار کردن کل فرآیند چیدمان استفاده میکنند. به عنوان مثال، در انبارهای هوشمند آمازون میانگین زمان «کلیک برای ارسال» از 60 الی 75 دقیقه به کمتر از 15 دقیقه، از طریق اتوماسیون کاهش یافته است.
تاریخچه تکامل انبارداری: از سنتی به هوشمند
موضوع انبار و عملیات انبارداری پیشینهای بسیار قدیمی دارد، ولی در سالهای اخیر، روش انبارداری و عملیات های وابسته به آن دچار تحولات اساسی شده است که در ادامه، مختصری از سیر تحولات صورت گرفته در انبار بطور کلی ذکر میگردد:
نسل 1: انبارداری دستی (قبل از دهه 1980)
- سیستم های مبتنی بر کاغذ
- عملیات وابسته به نیروی انسانی
- مشاهده موجودی محدود
- نرخ خطای بالای نیروی انسانی (5 الی 10 درصد)
نسل 2: انبارداری مکانیزه (دهه 1980 الی 2000)
- معرفی ماشین های جدید در انبار و سیستمهای جابجایی مواد (M.H)
- معرفی سیستمهای بارکد خوان و RFID
- امکان ردیابی سیستمی
- کاهش نرخ خطا به 2 الی 5 درصد
نسل 3: اجرای اتوماسیون اولیه در انبار ( دهه 2000 الی 2015 )
- پذیرش گسترده نرمافزار WMS
- توسعه سیستمهای ذخیرهسازی و بازیابی خودکار (AS/RS)
- اجرای سیستم های رباتیک اولیه در انبار
- کاهش نرخ خطا به 1 الی 2 درصد
نسل 4: انبارداری هوشمند (2015 تا کنون)
- یکپارچهسازی انبار با استفاده از IoT
- بهینهسازی عملیات انبار مبتنی بر هوش مصنوعی
- بکارگیری روباتهای مشارکتی (cobots)
- کاهش نرخ خطا به کمتر از 0.1 درصد
فناوریهای کلیدی در راستای هوشمند سازی انبار
الف- اینترنت اشیاء (IOT)
با بکارگیری اینترنت اشیاء، ضمن امکان ردیابی تمامی فعالیت ها و یکپارچهسازی فرآیندها، عملیات انبار بصورت بهینه و مطلوب قابلیت اجرایی پیدا مینماید.
مطالعه موردی: انبارهای مجهز به اینترنت اشیاء در شرکت DHL، از طریق تعمیر و نگهداری پیشبینیشده، زمان خرابی تجهیزات را تا 40 درصد کاهش دادند.
ب- هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی
هوش مصنوعی انبارها را به نوعی به سیستمهای خود بهینهساز از طریق ابزارهایی همچون: پیشبینی تقاضا، مسیریابی هوشمند، بازرسی های دقیق تر، چیدمان های پویا و… تبدیل میکند.
مطالعه موردی: انبار هوشمند علیبابا از ابزار هوش مصنوعی جهت پردازش روزانه یک میلیون سفارش در مواقع اوج کار، استفاده میکند.
ج- سیستمهای رباتیک و اتوماسیون
انبارهای مدرن، راهحلهای رباتیک مختلفی همچون: روباتهای متحرک مستقل (AMR)، وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار (AGV)، ماشین های استکرکرین (SC)، بازوهای رباتیک مفصلی و… را در راستای مکانیزاسیون حداکثری انبار، به کار میگیرند.
مطالعه موردی: انبار خودکار شرکت Ocado از بیش از هزار روبات استفاده میکند که میتواند بطور میانگین، 65000 سفارش در هفته را با دقت 99.9 درصد پردازش نماید.
د- سیستمهای مدیریت موجودی انبار (WMS) مغز انبارداری هوشمند
نرمافزارهای تخصصی جهت مدیریت انبار همچون WMS، بعنوان یکی از راهحلهای مدرن، به مرکز فرماندهی مبتنی بر هوش مصنوعی جهت مدیریت موجودی تبدیل شدهاند که همه عملیات انبار را هماهنگ میکنند و در کنار ویژگی های پیشرفتهای مانند سیستمهای صوتی، عینک های AR و… قابلیت های بینظیری همچون: مدیریت یکپارچه موجودیها، مشاهده موجودی در زمان واقعی، امکان ردیابی کالاها، گزارشات مدیریتی و… را فراهم میآورد.
مطالعه موردی: استقرار نسل جدید WMS توسط شرکت Walmart، اقلام موجودی را تا 16% کاهش داد در حالی که دقت پردازش سفارشات را به 99.8% افزایش داد.
ه- استفاده از واقعیت افزوده و مجازی (AR/VR)
با پیاده سازی AR و VR در انبار، مزایای بینظیری را میتوان بدست آورد از جمله:
- جمعآوری سفارش در کمترین زمان: این ابزار، مسیرهای دسترسی و مکانهای اقلام مدنظر را بصورت بهینه جهت کارگران انبار مشخص میکند.
- شبیه سازیهای آموزشی: کارمندان جدید، فرآیندها را در محیطهای دیجیتال با بکارگیری AR بصورت کاربردی و فراگیر یاد میگیرند.
- طراحی سه بعدی انبار: امکان چیدمان و جانمایی قفسهها، قبل از اجرا، به صورت سه بعدی و با قابلیت شبیهسازی وجود دارد تا تجسم بهتری از شرایط و عملیات انبار وجود داشته باشد.
- مکانیزاسیون بالاتر: این ابزارها کمک بسیار بزرگی در جهت اجرای فرآیندها و عملیات انبار بصورت مکانیزه و بدون نیاز به ابزارهای دستی و کاغذی فراهم میآورند.
مطالعه موردی: در یک شرکت لجستیکی، با بکارگیری سیستم AR، بهرهوری کارگران 25% بهبود پیدا کرد در حالی که خطاها تا 40% کاهش یافت.
قفسه پیچ و مهره ای وسیله ای اساسی و همچنان پرکاربرد است که در مجموعه ما متناسب با نیازتان تولید و ارائه میشود، جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
مزایای هوشمند سازی انبار
حرکت به سمت هوشمند سازی انبار، یکی از موضوعاتی است که در آینده نزدیک، گریزی از آن نیست و علیرغم نیاز به سرمایهگذاری اولیه نسبتا زیاد، مزایای بیشماری را نصیب سازمان میکند که همین امر میتواند توجیه مناسبی جهت سرمایهگذاری مورد نیاز باشد. در ادامه برخی از مزایای اصلی این موضوع ذکر میگردد:
- افزایش راندمان انبار و افزایش سطح اتوماسیون در فرآیند جمعآوری سفارش ها به نحوی که زمان های پردازش را تا 80 درصد میتواند کاهش دهد.
- صرفهجویی قابل ملاحظه در هزینههای نیروی انسانی و به حداقل رساندن حجم ضایعات
- کاهش خطاهای انتخاب و افزایش دقت عملکرد به بیش از 99 درصد با بکارگیری هوش مصنوعی
- امکان ردیابی سریع و دقیق کالاها و اقلام با استفاده از اینترنت اشیاء
- امکان بهروزرسانیهای دقیق و منظم از سطح موجودی ها در بازههای زمانی مورد نیاز
- انعطاف پذیری و سازگاری بالای سازمان در مواجه با شرایط فروش متفاوت و حجم سفارش های مختلف در طی سال
مهمترین چالشها در اجرای انبارداری هوشمند
حجم سرمایهگذاری اولیه و لزوم فراهمآوری زیرساخت های نرمافزاری و سختافزاری مورد نیاز جهت ایجاد یک انبار هوشمند، از جمله موضوعاتی است که میتواند صاحبان کسب و کار را تا حد زیادی دچار چالش کند و جهت آنها نگرانی جدی ایجاد کند که لازم است تمهیدات لازم در رابطه با این موضوع اندیشیده شود. در ادامه به برخی از این چالش ها بصورت خلاصه اشاره میگردد:
- هزینههای بالای سرمایهگذاری ابتدایی که ممکن است باعث شود تا نرخ بازگشت سرمایه (ROI) افزایش یابد. البته این نرخ با توجه به نوع کسبوکارها بسیار متفاوت خواهد بود.
- وجود مشکلات زیرساختی و پیچیدگی های فنی جهت یکپارچهسازی سیستم های جدید با سیستمهای فعلی و قدیمیتر
- مقاومت نیروی کار در برابر تغییر و ورود فناوری های جدید
- عدم آشنایی نیروی انسانی با ساختار و ویژگی های جدید و زمانبر بودن سطح تطبیق با شرایط تعریف شده
- وجود تهدیدات امنیت سایبری خصوصا در رابطه با تجهیزات مرتبط با اینترنت اشیاء
حتما بخوانید: طبقه بندی کالا در انبار
نتیجه گیری
هوشمندسازی در انبار دیگر به عنوان یک امر اختیاری محسوب نمیگردد بلکه این موضوع یک ضرورت برای کسب و کارهایی است که قصد دارند در شرایط اقتصادی فعلی، رقابتی بمانند. با استفاده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، علم روباتیک و تجزیه و تحلیل تخصصی دادهها با کمک نرمافزارهای تخصصی انبار، شرکتها میتوانند به عملیات سریعتر، هزینههای کمتر و دقت بالاتر دست یابند.
این گذار ممکن است چالش برانگیز باشد، اما مزایای بلندمدت آن، قطعا بسیار بیشتر از محدودیت ها و موانع اولیه است. آیا آماده هستید تا انبار خود را هوشمند کنید؟ جهت انجام این کار تیم باتجربه و خلاق راک در خدمت تان هستند، جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
